Thiếu luật pháp về trách nhiệm của AI – Thách thức cấp bách

Sự phát triển nhanh chóng của AI đang vượt xa sự điều chỉnh của pháp luật. Sự thiếu hụt về khung pháp lý điều chỉnh AI là một thách thức lớn đối với xã hội.

Thực trạng pháp luật điều chỉnh AI

Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều chưa có luật riêng về AI. Các vấn đề pháp lý liên quan tới AI thường dựa trên luật chung đã lỗi thời.

Theo khảo sát của Đại học Stanford năm 2021:

• Chỉ có 4% các nước có luật riêng về robot hoặc trí tuệ nhân tạo.
• 57% các nước áp dụng luật cũ để điều chỉnh các vấn đề phát sinh từ AI.
• 27% các nước hiện không có bất kỳ khung pháp lý nào liên quan đến AI.

Thiếu luật pháp về trách nhiệm của AI

Vấn đề nhức nhối nhất là thiếu luật pháp quy định trách nhiệm của AI khi gây ra:

• Thiệt hại về người và tài sản do xe tự lái, robot.
• Thương tổn tinh thần do bị AI lừa đảo, phân biệt đối xử.
• Thiệt hại kinh tế do AI điều khiển thị trường chứng khoán.
• Tổn thất về quyền riêng tư do bị AI theo dõi, khai thác dữ liệu cá nhân.

Hậu quả thiếu luật pháp về AI

Việc thiếu luật pháp về AI dẫn đến những hậu quả sau:

• Khiến các công ty công nghệ và chính phủ thiếu trách nhiệm trong việc giám sát AI.
• Người dân khó có cơ sở pháp lý để kiện cáo và bảo vệ quyền lợi khi bị thiệt hại từ AI.
• Cản trở sự đổi mới sáng tạo và ứng dụng AI vì thiếu sự quản lý pháp lý.
• Tạo ra sự hoài nghi và lo ngại của người dân đối với công nghệ AI.

Giải pháp hoàn thiện luật pháp về AI

Để giải quyết vấn đề trên, cần có các biện pháp sau:

• Chính phủ nhanh chóng xây dựng luật riêng về AI, bao gồm quy định rõ ràng về trách nhiệm pháp lý.
• Tham khảo các quy định về AI của EU và các nước tiên tiến để hoàn thiện khung pháp lý.
• Xác định rõ chủ thể chịu trách nhiệm khi AI gây thiệt hại là công ty sản xuất, người sử dụng hay cả hai.
• Xây dựng cơ chế giám sát việc tuân thủ luật pháp của các hệ thống AI.

Như vậy, để điều chỉnh phát triển lành mạnh của AI, luật pháp cần đi trước công nghệ một bước. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa luật pháp và AI sẽ mang lại lợi ích tối đa cho xã hội.