Sự thiếu nhân lực AI tại các doanh nghiệp – Thách thức cấp bách

Trong những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một công nghệ quan trọng, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống, từ sản xuất, kinh doanh đến dịch vụ, giải trí. Sự phát triển của AI đã mang lại nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp, giúp họ nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm chi phí, tăng khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, sự phát triển của AI cũng đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp, trong đó có thách thức về nhân lực.

Tình trạng thiếu nhân lực AI tại các doanh nghiệp

Theo một báo cáo của McKinsey Global Institute, đến năm 2030, thế giới sẽ thiếu hụt khoảng 85 triệu nhân lực có kỹ năng AI. Tại Việt Nam, tình trạng thiếu nhân lực AI cũng đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng. Theo kết quả khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Công nghệ thông tin (IOIT), đến năm 2025, Việt Nam sẽ thiếu hụt khoảng 100.000 nhân lực AI.

Sự thiếu hụt nhân lực AI tại các doanh nghiệp được thể hiện ở một số điểm sau:

Thiếu nhân lực AI chất lượng cao

Hiện nay, nguồn nhân lực AI tại các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu là các kỹ sư, chuyên gia có trình độ đại học, cao đẳng. Tuy nhiên, trình độ chuyên môn và kỹ năng thực hành của đội ngũ này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của các doanh nghiệp. Điều này dẫn đến việc các doanh nghiệp phải đầu tư nhiều thời gian và chi phí để đào tạo lại nhân lực AI cho phù hợp với công việc.

Ngoài ra, còn tồn tại tình trạng nhân lực AI chuyên sâu và có kinh nghiệm là rất hiếm trong thị trường Việt Nam. Điều này khiến cho các doanh nghiệp phải chi trả mức lương cao hơn để thu hút và giữ chân nhân lực này, gây áp lực tài chính cho doanh nghiệp.

Thiếu nhân lực AI ở các lĩnh vực cụ thể

Mỗi lĩnh vực ứng dụng AI lại có những yêu cầu về nhân lực riêng. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn nhân lực AI ở các lĩnh vực này còn rất hạn chế. Ví dụ, trong lĩnh vực y tế, việc áp dụng AI để phân tích và dự đoán bệnh tật đang trở thành xu hướng mới. Tuy nhiên, Việt Nam hiện chỉ có khoảng 100 chuyên gia AI trong lĩnh vực y tế, không đủ để đáp ứng nhu cầu của hệ thống y tế quốc gia.

Trong lĩnh vực sản xuất, việc sử dụng robot và máy móc tự động để thay thế lao động nhân công đang được các doanh nghiệp áp dụng để tăng năng suất và giảm chi phí. Tuy nhiên, để triển khai thành công các dự án này, doanh nghiệp cần có nhân lực có kỹ năng lập trình và điều khiển robot, mà hiện tại lại là một ngành nghề mới và chưa được đào tạo đầy đủ tại Việt Nam.

Nguyên nhân gây ra sự thiếu hụt nhân lực AI

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực AI tại các doanh nghiệp, trong đó có những yếu tố bên ngoài và bên trong doanh nghiệp.

Thiếu đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân lực AI

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự thiếu hụt nhân lực AI là doanh nghiệp chưa đầu tư đủ vào việc đào tạo và phát triển nhân lực này. Đa số các doanh nghiệp hiện nay chỉ tập trung vào việc thuê nhân lực AI đã có sẵn thay vì đào tạo và phát triển nhân lực từ bên trong. Điều này dẫn đến việc thiếu hụt nhân lực chất lượng cao và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp bị giảm sút.

Thiếu thông tin và ý thức về vai trò của nhân lực AI

Nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nhận thức được vai trò quan trọng của nhân lực AI trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động và cạnh tranh của doanh nghiệp. Điều này dẫn đến việc họ không có kế hoạch và chiến lược để đào tạo và thu hút nhân lực AI chất lượng cao, gây ra sự thiếu hụt trong nguồn nhân lực này.

Thiếu liên kết giữa doanh nghiệp và trường đại học

Hiện nay, các trường đại học vẫn chưa có chương trình đào tạo và phát triển nhân lực AI đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp. Điều này dẫn đến việc sinh viên sau khi tốt nghiệp không có đủ kỹ năng và kiến thức để làm việc trong lĩnh vực AI. Do đó, việc thiếu liên kết giữa doanh nghiệp và trường đại học cũng góp phần vào tình trạng thiếu hụt nhân lực AI tại các doanh nghiệp.

Hậu quả của việc thiếu nhân lực AI đối với doanh nghiệp

Sự thiếu hụt nhân lực AI có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực đối với doanh nghiệp, trong đó có những điểm sau:

• Giảm hiệu quả hoạt động: Nhân lực AI chính là những “bộ não” của hệ thống thông tin và quyết định trong doanh nghiệp. Thiếu hụt nhân lực này sẽ dẫn đến việc giảm hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận.
• Giảm khả năng cạnh tranh: Trong bối cảnh kinh tế ngày càng cạnh tranh, việc thiếu hụt nhân lực AI sẽ khiến cho doanh nghiệp mất đi sự cạnh tranh với các đối thủ cạnh tranh khác. Điều này có thể dẫn đến việc mất thị phần và giảm doanh thu của doanh nghiệp.
• Chi phí đào tạo và thu hút nhân lực cao: Việc thiếu hụt nhân lực AI sẽ khiến cho doanh nghiệp phải chi trả nhiều chi phí để đào tạo lại nhân lực hoặc thuê nhân lực cao cấp từ bên ngoài. Điều này sẽ gây áp lực tài chính lớn đối với doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Các giải pháp để giải quyết vấn đề thiếu nhân lực AI

Để giải quyết vấn đề thiếu hụt nhân lực AI tại các doanh nghiệp, cần có sự kết hợp giữa các giải pháp từ bên trong và bên ngoài doanh nghiệp.

Đào tạo và phát triển nhân lực AI trong doanh nghiệp

Một trong những giải pháp hiệu quả để giải quyết vấn đề thiếu hụt nhân lực AI là doanh nghiệp nên đầu tư vào việc đào tạo và phát triển nhân lực AI từ bên trong. Các doanh nghiệp có thể tổ chức các khóa đào tạo và huấn luyện cho nhân viên hiện tại hoặc tuyển dụng các sinh viên mới tốt nghiệp và đào tạo lại theo hướng AI.

Ngoài ra, doanh nghiệp có thể hợp tác với các trường đại học và tổ chức nghiên cứu để cung cấp các chương trình đào tạo và phát triển nhân lực AI chất lượng cao. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận được nhân lực có trình độ chuyên môn và kỹ năng thực hành tốt hơn.

Tuyển dụng và thu hút nhân lực AI chất lượng cao

Để thu hút nhân lực AI chất lượng cao, doanh nghiệp cần có một chiến lược tuyển dụng và thu hút nhân lực hiệu quả. Các doanh nghiệp có thể sử dụng các kênh tuyển dụng trực tuyến như LinkedIn, Glassdoor hoặc tổ chức các buổi gặp gỡ, hội thảo để tìm kiếm và thu hút nhân lực AI chất lượng cao.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể tăng cường các chính sách và phúc lợi hấp dẫn cho nhân lực AI như mức lương hấp dẫn, cơ hội thăng tiến và đào tạo, để thu hút và giữ chân nhân lực này.

Hợp tác với các trường đại học và tổ chức nghiên cứu để cung cấp nhân lực AI

Để giải quyết vấn đề thiếu hụt nhân lực AI, doanh nghiệp cần có sự hợp tác với các trường đại học và tổ chức nghiên cứu để cung cấp nhân lực AI chất lượng cao. Các doanh nghiệp có thể hợp tác với các trường đại học để tạo ra các chương trình đào tạo và phát triển nhân lực AI theo yêu cầu của doanh nghiệp.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể hợp tác với các tổ chức nghiên cứu để tìm kiếm và thu hút nhân lực AI có trình độ và kinh nghiệm cao từ các dự án nghiên cứu và phát triển của tổ chức này.

Đổi mới công nghệ để giảm thiểu sự thiếu hụt nhân lực AI

Để giảm thiểu sự thiếu hụt nhân lực AI, doanh nghiệp cần đổi mới công nghệ và ứng dụng các giải pháp tự động hóa trong hoạt động kinh doanh. Các công nghệ như RPA (Robotics Process Automation), chatbot hay máy học có thể giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình làm việc và giảm bớt áp lực cho nhân lực AI.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể sử dụng các công cụ và nền tảng AI có sẵn để tăng cường khả năng làm việc của nhân lực hiện tại và giảm thiểu sự thiếu hụt nhân lực AI.

Chính sách và quy định hỗ trợ cho doanh nghiệp về nhân lực AI

Chính phủ cũng có vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề thiếu hụt nhân lực AI tại các doanh nghiệp. Chính phủ có thể đưa ra các chính sách và quy định hỗ trợ cho doanh nghiệp về việc đào tạo và phát triển nhân lực AI, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hợp tác với các trường đại học và tổ chức nghiên cứu.

Những thách thức và cơ hội trong việc quản lý và sử dụng nhân lực AI trong doanh nghiệp

Việc quản lý và sử dụng nhân lực AI trong doanh nghiệp cũng đặt ra nhiều thách thức và cơ hội. Một số thách thức có thể kể đến như:

• Chi phí đào tạo và thu hút nhân lực AI cao: Để có được nhân lực AI chất lượng cao, doanh nghiệp cần phải chi trả nhiều chi phí cho việc đào tạo và thu hút nhân lực này. Điều này có thể gây áp lực tài chính lớn đối với doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
• Sự cạnh tranh với các doanh nghiệp khác: Trong bối cảnh kinh tế ngày càng cạnh tranh, việc có nhân lực AI chất lượng cao sẽ giúp doanh nghiệp cạnh tranh tốt hơn trên thị trường. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp sẽ phải cạnh tranh với nhau để thu hút và giữ chân nhân lực AI.

Tuy nhiên, việc quản lý và sử dụng nhân lực AI trong doanh nghiệp cũng mang lại nhiều cơ hội, bao gồm:

• Nâng cao hiệu quả hoạt động: Nhân lực AI có khả năng xử lý và phân tích dữ liệu nhanh chóng và chính xác, giúp tăng cường hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
• Giảm chi phí và tối ưu hóa quy trình làm việc: Sử dụng nhân lực AI có thể giúp doanh nghiệp giảm chi phí và tối ưu hóa quy trình làm việc, từ đó tăng năng suất và giảm thiểu sai sót trong công việc.
• Khai thác tiềm năng mới: Việc có nhân lực AI có thể giúp doanh nghiệp khai thác được những tiềm năng mới trong kinh doanh, từ đó tạo ra những cơ hội phát triển mới cho doanh nghiệp.

Kết luận

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra, việc sử dụng nhân lực AI là một yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động và cạnh tranh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt nhân lực AI hiện nay đang là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp.

Để giải quyết vấn đề này, các doanh nghiệp cần có chiến lược đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân lực AI từ bên trong, hợp tác với các trường đại học và tổ chức nghiên cứu, đổi mới công nghệ và tận dụng các chính sách hỗ trợ từ chính phủ. Ngoài ra, việc quản lý và sử dụng nhân lực AI cũng đặt ra nhiều thách thức và cơ hội cho doanh nghiệp. Việc tận dụng và khai thác những cơ hội này sẽ giúp doanh nghiệp tiến bộ và cạnh tran